اعتیاد مشکل بسیار بزرگی است که بسیاری از افراد و خانواده ها با آن دست و پنجه نرم می کنند . بسیاری از معتادان خود تمایل بالایی به ترک کردن دارند اما در این راه دچار لغزش های زیادی شده و موفق به ترک نمی شوند . یکی از دلایل اصلی شکست در فرآیند ترک اعتیاد ، عدم استفاده از راه مناسب و بهترین روش ترک است . باید توجه داشته باشید که در بعضی از روش های ترک مانند کمپ های اجباری ترک ، بعد روانی این بیماری نادیده گرفته می‌شود در حالی که باید بدانیم که اعتیاد در اصل ریشه ی روانی و اساسی دارد و تا زمانی که این بُعد درمان نشود ترک اتفاق نخواهد افتاد .

در این مبحث به برخی از روش های درمانی که جهت ترک مورد استفاده قرار می گیرند می پردازیم .

فرآیند ترک اعتیاد

در واقع فرآینی است که در آن شخص معتاد تحت نظر یک متخصص یا به صورت انفرادی برای قطع مصرف ماده اعتیاد آور اقدام می کند . در این فرآیند فرد سعی می کند علاوه بر کنار گذاشتن ماده مخدره عادات بد زندگی خود را نیز کنار بگذارد و با کسب اعتماد به نفس مجدد ، زندگی متعادل را مجدداً آغاز کند و به دوران طبیعی و سالم قبل از اعتیاد خود باز گردد .

اما توجه داشته باشید که برای ترک چالش‌های زیادی از قبیل نشانه‌های رفتاری فیزیولوژیکی و شناختی به دنبال دارد که به سبب خماری و درد دوران اعتیاد می باشد که اعتیاد این حالات با توجه به نوع ماده مخدر مصرفی متفاوت است . میزان موفقیت شخص در ترک اعتیاد به عوامل مختلفی بستگی دارد که برخی از آنها عبارتند از ویژگی‌های شخصیتی فرد بیمار ، میزان اراده و قدرت شخص ، حمایت خانواده و اطرافیان ، نوع اعتیاد و میزان وابستگی به آن ، موقعیت اجتماعی ، روش درمانی و … .

جهت مشاهده پست های روانشناسی بر روی مطالب روانشناسی کلیک کنید.

تحلیل و بررسی بهترین روش های ترک اعتیاد

قبل از شروع به ترک باید یک برنامه اصولی و صحیح برای خود انتخاب کنید . توجه داشته باشید که ترک بدون ‌برنامه یا ترک هیجانی توسط افراد عامل اصلی دور شدن از پروسه ترک و شکست خوردن است . روش های مختلفی با توجه به روحیات و خصوصیات خود بیمار و نوع اعتیاد وی به مواد مخدر وجود دارد بنابراین هر بیمار باید به دنبال روش منحصر به فرد برای خود باشد و تنها یک روش برای تمام بیماران مناسب نیست .

در ادامه به شرح بهترین روش های ترک اعتیاد می پردازیم .

روش سقوط آزاد در ترک اعتیاد

شاید در بسیاری از فیلم ها و یا داستان‌ها هم دیده باشید که بسیاری از خانواده ها و یا مراکز ترک اعتیاد با بستن بیمار به تخت سعی می کنند که در مدت زمان کوتاهی او را ترک دهند این روش سقوط آزاد نام دارد و معایب زیادی دارد  ، ولو این که بلافاصله بعد از رهایی شخص از بند ممکن است شخص مجدد به مصرف مواد روی بیاورد . زیرا در این روش به دلیل اصل ابتلای خود به اعتیاد توجه نخواهد شد . بسیاری از معتادان به دلیل افسردگی و مشکلات روانی به اعتیاد روی می آورند و تا زمانی که مشکل اصلی آنها برطرف نشود نمی‌توانند مصرف مواد را کنار بگذارند یا حتی ممکنه باعث بدتر شدن وضعیت آنها و تشدید اعتیاد شود .

درمان دارویی ترک اعتیاد

از داروهایی که تأثیرات مشابه به افیونی دارند استفاده می شود زیرا این داروها با فعال کردن و درگیر کردن همان نقاط مغزی که با مصرف مواد فعال بودند از شدت علائم ترک و احتمال بروز نشانه‌های ترک می‌کاهند .

از جمله این داروها می توان به ب ۲ و متادون اشاره کرد . البته دقت شود که این داروها نیز باید در مدت زمان محدود و با دوز مشخص مصرف شدند . زیرا که خود این دارو ها نیز اعتیاد آور هستند و ممکن است باعث بروز اعتیاد جدیدی شوند . توجه داشته باشید که درمان دارویی اعتیاد زیر نظر پزشک به همراه روان درمانی و مراجعه به روانشناس صورت می گیرد و می‌تواند بالاترین بازدهی را برای بیمار به همراه آورد .

ترک  اعتیاد تدریجی

به طور کلی این روش به دلیل این که بسیار از روش سقوط آزاد و قطع یکباره مواد بهتر است مورد تأیید پزشکان قرار دارد . اما در این روش نیز اگر عوامل روحی و روانی مورد توجه قرار نگیرد که احتمال بازگشت به بیمار به اعتیاد به وجود دارد . علاوه بر این با کاهش دوز مصرف تحت نظر متخصص ترک اعتیاد عوارض تحت درمان در کمترین حد رخ می دهد و احتمال موفقیت از هر روشی بالاتر است .

ترک اعتیاد به روش ماتریکس

این روش یک روش انتقاطی است به طوری که در طول درمان به روش ماتریکس درمانگر از این روش های روان درمانی مختلفی در کنار هم استفاده می کند از جمله این روش ها می توان به درمان انگیزشی ، شناختی ، رفتاری گروه درمانی و خانواده درمانی اشاره کرد .

در روش ماتریکس بیمار باید چند روز در هفته و هر بار چندین ساعت در مرکز درمانی حضور داشته باشد و نیازی به بستری کامل در مرکز ترک ندارد . برنامه ریزی در این روش کاملاً دقیق می باشد و برای هر جلسه و هر مرحله از درمان مباحث و اقدامات مشخص تعیین شده است .

در این روش عموماً شخص ۱۶ هفته اعتیاد را کنار خواهد گذاشت اما بسته به نوع اعتیاد و وابستگی افراد تا یک سال نیز ممکن است درمان ادامه داشته باشد .

روان درمانی در ترک اعتیاد

روان درمانی بهترین روش ترک به حساب می آید مخصوصاً که در کنار درمان پزشکی قرار بگیرد . ارتباط مستقیم بیمار با یک روانپزشک و مشاور در طول درمان و ترک می تواند احتمال بازگشت به اعتیاد با شکست درمان را به صفر برساند . مجدداً نیاز به یادآوری است که بیماری اعتیاد ریشه ی بسیار قوی در فکر و روان فرد بیمار دارد و بدون درمان اختلالات روانی شخص ، درمان امکان پذیر نخواهد بود . بنابراین روانشناسان علاوه بر پیگیری پروسه ترک کردن به شما می آموزند که چگونه بر وسوسه  های استفاده مجدد از مواد غلبه کنید . مزیت این روش نسبت به روش‌های قبلی این است که فرد بعد از درمان می تواند به زندگی روزمره خود برگردد و روابط اجتماعی خود را با دیگران بهبود بخشد .

جدول زیر بهترین روش های ترک اعتیاد مربوط به هر نوع ماده مخدر را نشان می‌دهد :

جایگاه خانواده در ترک اعتیاد

زمانی که یکی از اعضای خانواده دچار اعتیاد می گردد نه تنها زندگی خود بلکه زندگی دیگر اعضای خانواده را نیز تحت تأثیر قرار می دهد و امور روزمره همه اعضای خانواده را دچار دگرگونی می کند . در نتیجه اعتیاد یک نفر معمولاً سیستم کل خانواده را به هم می‌ریزد .

بعد از اینکه اعضای خانواده متوجه اعتیاد یکی از اعضا می شوند مسلماً دچار آشفتگی می گردند و این آشفتگی ممکنه باعث بروز رفتار هیجانی و نادرست از جانب آنها گردد . شرکت در جلسات خانواده درمانی به خانواده ها کمک می کند تا ابتدا بتوانند هیجانات اشتباه و منفی خود را کنترل کنند و سپس به دنبال بهترین و مناسبترین راه درمان شخص معتاد باشند .

مصرف مجدد مواد بعد از ترک اعتیاد

بازگشت به اعتیاد و شروع مجدد مصرف موادی که از مشکلات بزرگ حتی برای کسانی که به راحتی مصرف مواد را کنار گذاشتند است که علت اصلی این موضوع نادیده گرفتن عوارض بعد از ترک است . قرار گرفتن شخص در شرایطی که دوران مصرف را به یاد او می آورد با هم نشینی با افرادی که تجربه مصرف با آنها را داشته نیز در بازگشت به اعتیاد مؤثر است .

بازگشت به اعتیاد علائم گوناگونی دارد که قابل شناسایی و پیش بینی هستند . بهتر از زیر نظر یک مشاور این علائم را شناسایی و کنترل کنید تا از بازگشت شخص یا جلوگیری شود و مراحل درمان با سرعت و کیفیت بهتری پیش برود .